Dom pasywny, dom autonomiczny, dom zeroenergetyczny - czym są?

Dom pasywny, zeroenergetyczny, zeroemisyjny, niemal zeroenergetyczny - mimo pewnych różnic te struktury mają wiele wspólnego, otóż są zarówno tańsze w utrzymaniu, jak i mniej szkodliwe dla środowiska od domostw budowanych w przeszłości. Mimo wyższych kosztów inwestycji są to w ostatecznym rachunku opłacalne opcje.

W tym artykule pomożemy Ci zrozumieć różnice miedzy tymi domami, tak byś mógł wybrać, która opcja jest dla Ciebie. Tak czy inaczej, ważnym ich składnikiem jest instalacja fotowoltaiczna. Jeśli się nad nią zastanawiasz, to chętnie pomożemy Ci znaleźć najlepszego instalatora w okolicy. Wystarczy że poprosisz o 3 oferty do porównania za darmo lub samemu przeszukasz nasz katalog.

Zatem podsumujmy, czym się różnią od siebie poszczególne typy.

	Dom pasywny	Dom NZEB	Dom zeroenergetyczny	Dom autonomiczny
Max zużycie energii pierwotnej [kWh / (m2*rok)]	120	60-75	0	0
Znakomita izolacja	Tak	Raczej tak	Tak	Tak
Rekuperacja	Tak	Czasami	Tak	Tak
Ekologiczne ogrzewanie (np. pompa ciepła)		Raczej tak	Tak	Tak
Elektrownia (np. fotowoltaika)		Raczej tak	Tak	Tak
Możliwość przejścia na off-grid				Tak
Studnia głębinowa				Tak
Szambo ekologiczne				Tak
Ogródek				Tak
Nadaje się na zagładę znanej nam cywilizacji				Tak

Jeśli chcesz przeczytać, w jaki sposób możesz poprawić "status" swojego domu, przejdź do dalszej części artykułu. Teraz dokładniej omówimy wymagania stawiane każdej z tych struktur.

Czym jest dom pasywny?

Wedle iPHA (Międzynarodowego Stowarzyszenia Domów Pasywnych) domy pasywne muszą spełniać następujące warunki:

• Ogrzewanie pomieszczeń - max 15 kWh / (m²*rok)
• Zużycie energii pierwotnej - max 120 kWh / (m²*rok)
• Chłodzenie pomieszczeń - mniej więcej tyle samo, co ogrzewanie pomieszczeń
• Szczelność - max 0,6 wymiany powietrza na godzinę przy 50 Pa ciśnienia
• Komfort termiczny - nie więcej niż 10% czasu rocznie w temperaturze powyżej 25°C

Max 15 kWh na ogrzewanie pomieszczeń to bardzo mało. Z drugiej strony max 120 kWh zużycia energii pierwotnej to bardzo dużo. Jak więc widzisz, dom pasywny skupia się dosyć mocno na kwestii szczelności budynku, jednocześnie właściwie pomijając kwestię zużycia energii w ogóle. Oznacza to, że dom pasywny może nie być zbyt ekologiczny, przynajmniej w teorii. Przykładem takiego domu będzie bardzo szczelna willa z podgrzewanym basenem.

Ile kosztuje wybudowanie domu pasywnego?

Nowy dom pasywny kosztuje ok. 10-15% więcej od nowego domu tradycyjnego. Dużo zależy tutaj od warunków, jakości projektu oraz tego, na jakim etapie budowy podjęta zostanie decyzja. Im wcześniej, tym lepiej.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o budownictwie pasywnym, zajrzyj na stronę Polskiego Instytutu Budownictwa Pasywnego i Energii Odnawialnej Imienia Guntera.

Domy pasywne:

• To szczelne, nowoczesne budownictwo.
• bardzo tanio się ogrzewa.
• łatwo ulepszyć do domu zeroenergetycznego.
• ... a nawet do domu autonomicznego.

Czym jest budynek NZEB - o niemal zerowym zużyciu energii (lub budynek o niskim zużyciu energii)?

Są to domy, bloki i budynki użyteczności publicznej spełniające zereg wymagań dotyczących zużycia energii na ogrzewanie, chłodzenie oraz oświetlenie. Wymagania dotyczące izolacji są mniej restrykcyjne niż w przypadku domu pasywnego, natomiast ogólnie wymagania dot. zużycia energii pierwotnej są wyższe.

Wygląda na to, że definicja w polskim prawie budowlanym nie została jeszcze ostatecznie ustalona. W każdym razie na naszą wiedzę obecnie wymagania wyglądają następująco:

• Maksymalne zapotrzebowanie w energię na potrzeby ogrzewania, wentylacji oraz przygotowania ciepłej wody użytkowej wynosi:
  • Dom jednorodzinny - 70 kWh / (m²*rok)
  • Dom wielorodzinny - 65 kWh / (m²*rok)
  • Budynek zamieszkania zbiorowego - 75 kWh / (m²*rok)
• Maksymalne zużycie energii pierwotnej wynosi 60-75 kWh / (m²*rok)

Istnieją też wymagania co do chłodzenia oraz oświetlenia, lecz pominiemy je w tym artykule.

Jak widzisz, dopuszczalne maksymalne zapotrzebowanie energii na ogrzewanie jest dosyć wysokie, w porównaniu ze zużyciem energii pierwotnej. Na pierwszy rzut oka wygląda to bez sensu. Bo w jaki sposób pobór energii pierwotnej może wynosić 60 kWh na metr rocznie, gdy tylko na ogrzewanie wymagane jest 70? Otóż może tak być, gdy dany budynek część energii wytwarza samodzielnie.

W efekcie taki budynek wcale nie musi być fantastycznie zaizolowany, o ile nie pobiera zbyt wiele energii, na przykład dzięki własnej instalacji pv.

Dzięki temu z istniejącego już budynku łatwiej zrobić jest budynek o małym zużyciu energii niż dom pasywny.

Budynki o niemal zerowym zużyciu energii:

• to dobry stosunek kosztu do jakości.
• od 2021 wszystkie nowe budynki mają powstawać w tym standardzie.
• Dużo istniejących domów można ulepszyć do tego poziomu, stosując docieplenie i panele fotowoltaiczne.

Dom zeroenergetyczny - czym jest?

Dom zeroenergetyczny (lub budynek zerowej energii netto, budynek zeroenergetyczny ~ dom zeroemisyjny) nie został nigdzie zdefiniowany w prawie polskim lub europejskim, ale jego własności wyprowadza się z samej nazwy. Dom zeroenergetyczny nie zużywa energii pierwotnej.

• maksymalne zużycie energii pierwotnej - 0 kWh / (m²*rok).

Dom zeroenergetyczny często w praktyce wytwarza więcej energii, niż sam zużywa, szczególnie w pierwszych latach funkcjonowania.

Jest to możliwe wyłącznie przy pomocy własnego źródła energii, na przykład instalacji fotowoltaicznej.

Domy zeroenergetyczne:

• Są super ekologiczne
• Są super tanie w utrzymaniu
• Można ulepszyć do domu autonomicznego

A co jest lepsze od zarówno domu zeroenergetycznego, jak i zeroemisyjnego? Budynek autonomiczny

Dom autonomiczny - czym jest?

Autonomiczny znaczy samodzielny. Budynek autonomiczny w stopniu najwyższym jest całkowicie samodzielny. Mieszkańcy takiego budynku nie potrzebują z zewnątrz ani energii elektrycznej, ani wody, ani wywózki ścieków, ani nawet żywności. Cywilizacja może walić się naokoło, a oni są w stanie przetrwać w swoim świecie.

Jest to jednak wizja dosyć trudna do zrealizowania w 100%. Dość łatwo uniezależnić się pod względem energetycznym, natomiast wytwarzanie własnej żywności, chociaż kiedyś tak powszechne, dziś wymagałoby dużych zmian w stylu życia. Częściowa autonomia wymaga mniejszego nakładu środków i wysiłku.

Celem domu autonomicznego niekoniecznie jest też funkcjonowanie po wsze czasy bez pomocy z zewnątrz, ale możliwość przetrwania trudnych czasów - kataklizmów, wojen, rozruchów, załamania gospodarki itp.

Samodzielność energetyczna wymaga trzech rzeczy:

• własnego generatora prądu - tu polecamy panele fotowoltaiczne
• własnego magazynu energii - najprościej mieć akumulatory
• możliwości przejścia na off-grid - wymaga to posiadania odpowiedniego inwertera lub przetwornicy

I tutaj uwaga, ważna informacja - standardowa instalacja fotowoltaiczna nie zapewnia samodzielności energetycznej. Potrzebujesz akumulatorów oraz inwertera wyspowego.

Zaopatrzenie w wodę można rozwiązać na kilka sposobów. W większości wypadków na terenie Polski trwałym i efektywnym rozwiązaniem jest studnia. Innym sposobem jest magazynowanie wody deszczowej w zbiorniku.

Duże oszczędności może przynieść odpowiednia gospodarka wodą zużytą, tzw. szarą. Woda zużyta po kąpieli lub praniu może z powodzeniem być wykorzystana ponownie - na przykład do spłukiwania toalet. Taki prosty zabieg może ograniczyć zużycie wody pitnej nawet o 30%!

Utylizacja ścieków tutaj istnieje kilka opcji, z których najbardziej "cywilizowana" to szambo ekologiczne, taka przydomowa oczyszczalnia ścieków.

Ogrzewanie w wielu domach pochłania największą ilość energii i generuje największe koszty. Zupełnie niepotrzebnie. Właściwe zaizolowanie budynku oraz wybór odpowiedniego systemu ogrzewania mogą znacznie ograniczyć koszty.

Według nas bardzo dobrym rozwiązaniem jest połączenie instalacji fotowoltaicznej z pompą ciepła. Fotowoltaika produkuje prąd, a pompa ciepła produkuje 2-3 kWh ciepła za każde 1kWh prądu.

Dom autonomiczny:

• Jest samowystarczalny
• To bardziej styl życia, niż tylko struktura

Chcę ulepszyć swój istniejący dom

Zbudowanie domu pasywnego, zeroenergetycznego, a nawet autonomicznego jest dużo łatwiejsze i tańsze, gdy stawiasz dom od nowa. Możesz wtedy - z pomocą zdolnego projektanta - stworzyć dom swoich marzeń. Ale jak można poprawić "status" istniejącego domu i zmniejszyć rachunki?

Oto kroki, które należy rozważyć - od najbardziej podstawowych do najbardziej skomplikowanych.

1. Polepsz izolację budynku:

   • Uszczelń lub wymień drzwi
   • Wymień okna na lepsze
   • Zadbaj o izolację dachu
   • Zadbaj o izolację ścian

2. Wymień sprzęt na energooszczędny

   • Oświetlenie LED
   • Sprzęt AGD w klasie A+++
3. Załóż własną instalację pv, lub inny generator prądu
4. Rozważ wymianę systemu ogrzewania, na przykład na pompę ciepła lub ekogroszek
5. Pomyśl o ekologicznym szambie i studni głębinowej

Pamiętaj, że warto zadbać najpierw o podstawy, a dopiero w drugiej kolejności inwestować w bardziej złożone rozwiązania.

Wprawdzie z odpowiednio wielką instalacją fotowoltaiczną każdy dom można przerobić na zeroenergetyczny, ale nie zawsze ma to sens i uzasadnienie ekonomiczne. Z kolei ulepszenie domu do statusu budynku o niskim zużyciu energii jest w większości wypadków możliwe i opłacalne.

Możliwe, że masz wątpliwości, czy panele słoneczne faktycznie są opłacalne. Poniższe artykuły pomogą Ci wyciągnąć własne wnioski.