Fotowoltaika dla firm - koszty i zyski

Ceny energii idą w górę, a obecne rozwiązania prawne sprawiają, że ten ciężar spada głównie na przedsiębiorców. 1 stycznia 2021 roku weszła w życie opłata mocowa, która w 80% (co daje jakieś 4,5 mld złotych) pochodzić z kieszeni firm. Jak zmniejszyć straty? Dobrym rozwiązaniem jest fotowoltaika i magazyn energii dla firm. Fotowoltaika może zasilać zakład zieloną energią w dzień, a z magazynem energii możesz pokryć też część zapotrzebowania na energię w nocy!

Celem instalacji fotowoltaicznych dla firm jest obniżenie rachunków za prąd. Wszystkie przedsiębiorstwa zużywają w dzień dużo energii. Dotyczy to zarówno zakładów produkcyjnych pracujących całodobowo, jak i mniejszych biur. Zatem każde przedsiębiorstwo zyska na inwestycji w fotowoltaikę.

Ustawowo instalacje fotowoltaiczne dzieli się wedle wielkości na:

• Mikroinstalacje OZE o mocy poniżej 50 kWp - dla mniejszych firm
• Małe instalacje OZE o mocy od 50 kWp do 1 MWp - dla hoteli, sanatoriów itp.
• Instalacje OZE o mocy powyżej 1 MWp - dla zakładów produkcyjnych

Każdą instalację można postawić albo na dachu, albo na gruncie obok firmy. Istnieją też droższe rozwiązania integrujące fotowoltaikę z bryłą budynku, czego przykładem są instalacje na elewacji. Jednak pierwszą opcją, jaką należy rozważyć, jest instalacja dachowa. Jest tania, wydajna i nie zabiera miejsca.

Zdjęcie przemysłowej instalacji fotowoltaicznej

Opłacalność fotowoltaiki dla firm

Na opłacalność fotowoltaiki dla firm wpływają następujące czynniki:

• Firmy płacą bardzo wysokie rachunki za prąd
• Firmy mają wysoką autokonsumpcję

Dodatkowo fotowoltaika ułatwia tworzenie biznesplanów.

Przeanalizujmy te czynniki i wynikające z nich korzyści.

Wysokie rachunki za prąd dla firm

Wzrost cen prądu, prognozowany chociażby przez Instytut Energii Odnawialnej, okazał się w rzeczywistości dużo gorszy, niż ktokolwiek mógł przewidzieć. W pierwszym kwartale 2022 roku wiele firm płaci więcej niż 1119 zł za MWh! W porównaniu z rokiem 2021 to historycznie duży skok cen i niestety nic nie wskazuje, by ten trend miał się zmienić.

Uwypukla to wzrost cen sprzedaży energii na giełdzie, który ze względu na prorodzinną politykę rządu dotyka głównie przedsiębiorstwa. Posłużmy się tu danymi z Towarowej Giełdy Energii.

Dodatkowo firmy ponoszą koszty tzw. opłaty mocowej. Jest to dodatkowa opłata naliczana dla firm za pobieranie prądu od godziny 7:00-22:00. Opłatę mocową można znacznie zmniejszyć, inwestując w fotowoltaikę! Widać to na poniższym wykresie, na którym na godziny naliczania opłaty mocowej nałożono godziny działania różnych typów instalacji fotowoltaicznej.

Instalacja pv z trackerem i/lub magazynem energii pozwala na znaczne obniżenie opłaty mocowej!

Autokonsumpcja dla firm

Autokonsumpcja w % określa ilość energii wyprodukowanej przez fotowoltaikę, którą zużyjesz na miejscu. To najbardziej opłacalne wykorzystanie zielonej energii.

Firmy pracujące w dzień z zasady mają wysoką autokonsumpcję. Z magazynem energii są w stanie osiągnąć stan zero-eksport, w którym całą produkcję zielonej energii zużywają na miejscu.

Autokonsumpcja z firmową instalacją fotowoltaiczną może wynosić:

	Fotowoltaika bez magazynu energii (0kWh/1kWp)	Fotowoltaika z magazynem energii (1kWh/1kWp)	Fotowoltaika z dużym magazynem energii (2kWh/1kWp)
Duży zakład produkcyjny	70-100%	100%	-
Supermarket	~80%	~100%	-
Hotel	~65%	~85%	~93%
Bank	~46%	~65%	~73%
Restauracja	~43%	~65%	~78%

Na podst. badań REC Group, materiałów meb-group oraz artykułu naukowego "Demand aggregation for photovoltaic self-consumption" (źródła na spodzie artykułu).

Instalacja pv ułatwia tworzenie biznesplanu

Wskutek niepewnej sytuacji geopolitycznej i szeregu czynników strategicznych niemożliwe jest ustalenie dokładnej prognozy długoterminowej dla cen energii. W efekcie przedsiębiorcy mają poważny problem z tworzeniem realistycznych biznesplanów.
Dowodzi tego gwałtowny i niekontrolowany wzrost cen energii na giełdzie od 270 zł / MWh w marcu 2021 r. do nawet 575 zł / MWh w marcu 2022 r.

Fotowoltaika częściowo rozwiązuje ten problem. Postawienie prognozy produkcji z instalacji fotowoltaicznej nie stanowi większego problemu, a szereg przykładów dowodzi, że fotowoltaika może nieprzerwanie wytwarzać prąd przez kilkadziesiąt lat.

Panele fotowoltaiczne dla firm - symulacja zysków

Spójrzmy na przykładową symulację zysków i strat z komercyjnej instalacji fotowoltaicznej. Została przygotowana na podstawie materiałów meb-group, udostępnionych na konferencji ENERGIA PL w lutym 2022 roku. Meb-group to jeden z najbardziej doświadczonych wykonawców takich instalacji w Polsce. Należy jednak zaznaczyć, że obecnie zarówno ceny energii, jak i ceny sprzętu gwałtownie się zmieniają, a symulacje tracą na aktualności. Jeśli chcesz otrzymać prognozę potencjalnych zysków, zgłoś się do specjalistów.

Symulacja zysków z zakładowej instalacji OZE
	Instalacja fotowoltaiczna 1 MWp	1 MWp pv + magazyn energii 1,2 MWh
CAPEX	2 835 000 zł, w tym: 3 000 000 instalacja pv 500 000 przewody, trafo, rozdzielnia - 665 000 oszczędność na podatku dochodowym	5 751 000 zł, w tym: 3 000 000 instalacja pv 3 600 000 magazyn energii 500 000 przewody, trafo, rozdzielnia - 1 349 000 oszczędność na podatku dochodowym
OPEX	1 200 zł	2 500 zł
Autokonsumpcja	70%	100%
Produkcja	1 100 MWh rocznie. Degeneracja: pv - 0,6% rocznie	1 100 MWh rocznie. Degeneracja: pv - 0,6% rocznie magazyn energii - 0,8% rocznie
Źródła przychodu	Autokonsumpcja Sprzedaż prądu do sieci	Autokonsumpcja Redukcja mocy szczytowej Redukcja mocy umownej Redukcja mocy do zasilania ładowarek aut elektrycznych
Zwrot inwestycji	5 lat	6 lat
Podwyżki cen prądu	20% z roku na rok przez 4 lata, potem średnio 6% rocznie.
Zyski po 20 latach	26 507 836 zł	36 950 781 zł

Spójrzmy teraz na wizualizację tej symulacji na wykresie. Instalacja z magazynem energii kosztuje więcej, zwraca się dłużej, lecz przynosi wyższe zyski.

Według tej symulacji zarówno instalacja z magazynem energii, jak i bez, jest bardzo opłacalna.

To prawda, że z niektórymi założeniami można by dyskutować. Na przykład nie ma możliwości przewidzieć, czy podwyżki będą cały czas aż tak wysokie. Nie wszyscy są też przekonani, czy magazyny energii mogą działać 25 lat. Bądźmy zatem nieco bardziej ostrożni i powiedzmy, że instalacja fotowoltaiczna może przynieść Twojej firmie od 18 do 25 milionów złotych oszczędności w skali 20 lat. To wciąż bardzo opłacalna inwestycja!

Zasady sprzedaży i sytuacja prawna

Poniżej opisano sytuację prawną dotyczącą firmowych instalacji fotowoltaicznych.

Podatek VAT na panele fotowoltaiczne dla firm - chociaż panele fotowoltaiczne montowane na posesjach prywatnych i budynkach społecznych obłożone są 8% podatkiem VAT, instalacje firmowe dalej są obłożone podatkiem równym 23%.

W rzeczywistości, co wie każdy inwestor, ciężar podatku VAT inwestycji firmy przenoszony jest na klientów końcowych. Z tego względu w tym artykule posługujemy się cenami netto.

Rozliczanie nadwyżek energii. Nadwyżka energii powstaje wówczas, gdy Twoja instalacja fotowoltaiczna produkuje więcej energii, niż zużywa firma. Ta energia oddawana jest do sieci energetycznej i odkupuje ją sprzedawca energii.

Cenę odkupu energii może regulować umowa, jaką zawarto ze sprzedawcą energii. Jeśli nie jest to określone w umowie, wówczas energię odkupi sprzedawca zobowiązany na warunkach wskazanych w ustawie o OZE.

Wedle ustawy prosumenci (firmy z mikroinstalacją do 50 kWp) sprzedają energię do sieci po średniej cenie sprzedaży energii z danego miesiąca z Towarowej Giełdy Energii. Od 1 lipca 2024 roku będą sprzedawać energię po średniej cenie z danej godziny.

Przedsiębiorstwa niebędące prosumentami muszą prowadzić dokumentację dotyczącą energii wytworzonej z OZE oraz energii wprowadzonej do sieci dystrybucji. Muszą też co pół roku przesyłać sprawozdania do Urzędu Regulacji Energetyki.

Porównanie niezbędnych do spełnienia formalności przedstawiono w poniższej tabeli.

	Mikroinstalacja prosumencka	Instalacja na dachu	Instalacja na gruncie
Uwzględnienie w SUiKZP i MPZP	Nie trzeba!	Nie trzeba!	Wymagana, gdy moc instalacji wynosi więcej niż 0,5 MW lub więcej niż 1 MW, gdy instalacja położona jest na gruntach klasy V, VI i nieużytkach.
Pozwolenie na budowę	Nie trzeba!	Nie trzeba!	Wymagane
Decyzja środowiskowa	Nie trzeba!	Nie trzeba!	Tak, gdy większa niż 1 MW mocy
Ekspertyza wpływu oddziaływania na system energetyczny	Nie trzeba!	Wymagana, gdy moc jest większa niż 1 MW. Nie jest wymagana, gdy instalacja ma magazyn energii i moc magazynu energii wraz z instalacją pv nie przekracza 5 MW.
Koncesja od Urzędu Regulacji Energetyki	Nie trzeba!	Wymagana, gdy moc instalacji wynosi więcej niż 1 MW. Jeśli moc jest niższa, wymagany jest jedynie wpis w rejestrze wytwórców energii w małej instalacji, prowadzonym przez URE.
Prowadzenie dokumentacji i przesyłanie URE półrocznych sprawozdań	Nie trzeba!	Wymagane	Wymagane
Opinia rzeczoznawcy ppoż	Wymagana, gdy moc instalacji > 6,5 kWp	Wymagana	Wymagana

Jak widać, postawienie mikroinstalacji do 50 kWp, instalacji dachowych i małych instalacji do 1 MW położonych na gruncie w zasadzie nie wymaga większych formalności.

Przemysłowe magazyny energii

Jakie korzyści mogą przynieść przedsiębiorstwom magazyny energii? Magazyny energii w instalacjach dla przedsiębiorstw latem zwiększają autokonsumpcję z fotowoltaiki, a zimą pozwalają na kupowanie prądu po niższych cenach. Odpowiednio zaprogramowane pozwalają też na obniżenie mocy zamówionej.

Zwiększanie autokonsumpcji - Fotowoltaika produkuje energię jedynie w dzień i nie zasili zakładu wieczorem. Powiększanie instalacji pv nic tu nie da. Magazyn energii pozwala na wykorzystanie zielonej energii nie tylko w godzinach słonecznych, ale też gdy jest ciemno.

Magazyny energii dla instalacji prosumenckich mogą zwiększać autokonsumpcję przez cały rok. Przemysłowe magazyny energii działają w tym trybie od kwietnia do września. W zimniejszych miesiącach fotowoltaika nie działa z wystarczającą siłą, by jednocześnie zasilać zakład i ładować magazyn.

Kupowanie prądu po niższych cenach - zimą przemysłowe magazyny energii ładują się nocą, gdy prąd jest najtańszy i zasilają zakład w dzień, gdy prąd jest najdroższy.

Obniżanie mocy zamówionej - przedsiębiorstwa muszą określić maksymalną moc pobieraną w ciągu dnia. Im więcej mocy zamówią, tym większe ponoszą koszty. Przekroczenie mocy zamówionej wiąże się z karami. W rzeczywistości moc zamówiona pobierana jest w kilku przewidywalnych momentach szczytu, na przykład na początku zmiany, w momencie uruchomienia maszyn.

Magazyn energii pozwala na obniżenie mocy zamówionej. Po angielsku takie działanie określa się “peak shaving”. Przykładowe oddziaływanie magazynu energii zoptymalizowanego pod “peak shaving” ukazuje poniższy wykres.

Takie wykorzystanie magazynu energii wymaga odpowiedniego dobrania mocy magazynu i zaprogramowania systemu.

Fotowoltaika dla przedsiębiorstw - biur, restauracji, supermarketów

Firmy z instalacją do 50 kWp są prosumentami. Jak już wskazaliśmy, mniejsze firmy mogą montować instalacje pv na dachu bez większych formalności, a dzięki wysokiej autokonsumpcji prosumenckie instalacje firmowe są bardzo opłacalne. To świetny sposób na uniknięcie wysokich cen prądu.

Dokładne omówienie instalacji prosumenckich znajdziesz w naszym kompletnym przewodniku o fotowoltaice.

Najważniejsze informacje to:

• System rozliczeń z energetyką - net-billing, który jest mniej korzystny niż poprzedni system opustów.
  
  Ten czynnik dotyka instalacji domowych, lecz nie ma wielkiego wpływu na opłacalność instalacji dla firm, ze względu na wysokie ceny prądu oraz wysoką autokonsumpcję.

• Moc instalacji - moc fotowoltaiki oraz magazynu energii nie może w sumie przekraczać 50 kWp.
  
  Jednakże w praktyce moc instalacji dla małych firm nie powinna przekraczać 40 kWp, gdyż inaczej firmę obejmie wyższa i droższa taryfa. Te dodatkowe 10 kW fotowoltaiki nie pokryje kosztów wynikających z droższej taryfy.

Fotowoltaika dla firm o dużym zużyciu energii

Fabryki, zakłady produkcyjne i duzi odbiorcy energii potrzebują instalacji większej niż 50 kWp i stąd nie są prosumentami. Duże zakłady mają z zasady bardzo wysoką autokonsumpcję i nawet bez magazynu energii mogą zużywać na miejscu niemal 100% swojej produkcji.

Fotowoltaika dla większych zakładów staje się na tyle niezbędna, że właściwie każda instalacja będzie się opłacać. Rozważ więc następujące wyjątkowo korzystne rozwiązania:

Instalacja dachowa wschód-zachód na dachu płaskim

Jeśli Twoja firma ma duży płaski dach, koniecznie rozważ tę opcję. Nie zabiera miejsca i niewiele kosztuje. Ułożenie modułów pod niewielkim kątem powoduje, że będą odporne na porywisty wiatr.

Instalacja gruntowa z jednoosiowym układem nadążnym

Grunt kosztuje, zatem dobrze jest jak najlepiej wykorzystać każdy metr. Jednoosiowy układ nadążny pozwala na zwiększenie wydajności w godzinach porannych i wieczornych, gdyż dzięki niemu panele fotowoltaiczne obracają się w stronę słońca.

Instalacja fotowoltaiki z magazynem energii

Instalacja z fotowoltaiką oraz magazynem energii zasila zakład również po zachodzie słońca, co zapewnia większą niezależność i oszczędności.

Fotowoltaika dla firm - dotacje i inne sposoby finansowania

Symulacja na początku pokazała, że chociaż fotowoltaika przynosi firmom duże zyski, to potrzebna jest spora inwestycja początkowa. Poza kredytem bankowym realizację ułatwiają następujące formy finansowania:

• Dotacje rządowe i samorządowe
• Leasing na panele fotowoltaiczne

Dotacje dla firm

Energia plus to program dotacji, którego celem jest ograniczenie negatywnego wpływu zakładów i firm na środowisko naturalne. W ramach programu przedsiębiorca inwestujący w fotowoltaikę ma otrzymać pożyczkę z możliwością częściowego umorzenia w wysokości od 500 tysięcy do 300 milionów złotych.
Najważniejsze informacje o programie Energia plus znajdziesz na poniższej grafice.

Pożyczka jest udzielana na maksymalnie 15 lat. Istnieje możliwość umorzenia kredytu w wysokości do 10% kwoty pożyczki, lecz nie może być to więcej niż 1 mln zł.
Inne potencjalne źródła dotacji to:

• Regionalne Programy Operacyjne
• Fundusz Sprawiedliwej Transformacji
• Krajowy Plan Odbudowy

Leasing

Leasing paneli fotowoltaicznych ma wiele zalet. Do najważniejszych z nich zaliczają się:

• uproszczone procedury
• natychmiastowe zyski
• możliwość wpisania wydatków w koszty działalności gospodarczej

Wybierając leasing instalacji fotowoltaicznej, płacimy każdego miesiąca określoną ratę, znacznie mniejszą od zysków z oszczędności. Przedsiębiorca niejako dzieli się z leasingodawcą zyskami z fotowoltaiki, a w zamian musi jedynie opłacić każdego miesiąca fakturę - bez ewidencji środków trwałych czy amortyzacji.

Fotowoltaika dla firm. Od czego zacząć?

Po pierwsze znajdź kilku doświadczonych wykonawców, poproś ich o oferty i wybierz najlepszą. W tym celu wypełnij formularz o darmowe wyceny.

Następnie wykonawca, w porozumieniu z Tobą, opracuje koncepcję instalacji, analizę jej wykonalności i analizę ekonomiczną. Pytanie wyjściowe brzmi - instalować na dachu, czy na gruncie? Ograniczeniem jest miejsce. Pod farmę fotowoltaiczną o mocy 1MW trzeba przeznaczyć obszar o powierzchni ok. 2 ha. W przypadku instalacji dachowych należy uwzględnić też nośność dachu.

Po załatwieniu formalności, które już omówiliśmy w paragrafie o sytuacji prawnej, przyjdzie pora na wykonanie inwestycji.

Podsumowując, fotowoltaika dla firm to opłacalna inwestycja, która pozwala na znaczne obniżenie rachunków. W dzisiejszym niespokojnym świecie targanym ekonomicznymi trudnościami fotowoltaika stanowi źródło taniej, zielonej energii, na którym można polegać.

Źródła:

• Badania PVEL z 2019 roku
• David Feldmann, Vignesh Ramasamy, Jal Desai i Robert Margolis, U.S. Solar Photovoltaic System and Energy Storage Cost Benchmarks: Q1 2021, opublikowane przez NREL.
• Vera Reis, Rita H. Almeida, Jose A. SIlva, Miguel C. Brito, Demand aggregation for photovoltaic self-consumption
• REC Group Whitepaper, Solar for self consumption: financial gains and energy independence

Szczególne podziękowania dla pana Michała Bieleckiego, CEO meb group.