Jak działa net billing?

Net billing to system rozliczeń energii elektrycznej, który umożliwia właścicielom instalacji fotowoltaicznych (PV) sprzedaż nadwyżek wyprodukowanej energii do sieci energetycznej. W tym systemie, energia wyprodukowana przez panele słoneczne i niezużyta bezpośrednio przez właściciela, jest przesyłana do sieci. Następnie, energia ta jest rozliczana z energią pobieraną z sieci, według określonej stawki.

Działanie net billingu w 5 krokach:

1. Zielona energia z fotowoltaiki zasila urządzenia, które akurat pracują
2. Nadmiar energii jest eksportowany do sieci elektroenergetycznej.
3. Twój sprzedawca energii odkupuje tę energię. Pieniądze trafiają na konto prosumenta jako depozyt.
4. Pieniądze z depozytu pomniejszają rachunek za prąd. Niewykorzystane środki przechodzą na następny miesiąc.
5. Pod koniec roku rozliczeniowego następuje rozliczenie i jeśli prosument wciąż ma pieniądze na koncie, może wypłacić 20% z nich, bez podatku. Reszta przepada.

To podstawowa zasada działania net-billingu, teraz czas omówić szczegóły. Jak wygląda porównanie net-billingu z systemem opustów? Jak to wygląda w praktyce? Ile wynoszą rachunki z net-billingiem?

Net billing - zasady

Najważniejsze zasady net billingu:

• Rozliczana jest wartość [zł], nie ilość energii [kWh]
• Wartość energii eksportowanej do sieci ustalana jest na podstawie średniej giełdowej ceny miesięcznej, a od 1 lipca od ceny godzinowej
• Wartość sprzedanej energii obniża koszt energii czynnej, największego składnika rachunku za prąd
• Na koniec roku prosument może wypłacić 20% nadmiarowych środków, bez podatków

Net-billing kontra net-metering (system opustów)

Net billing jest mniej korzystny niż system opustów. Z dwóch powodów.

Najważniejszy powód - w net billingu prosument może odjąć tylko koszt energii czynnej, podczas gdy prosument z starym systemem opustów mógl odjąć też opłatę zmienną stawki sieciowej.

Poboczny powód - w starym systemie rozliczano ilość energii. Net billing rozlicza wartość energii. Póki co to nie problem, bo wartość energii eksportowanej do sieci ustalana jest na podstawie średnich miesięcznych giełdowych cen energii elektrycznej, ale od 1 lipca 2024 podstawą będzie cena godzinowa. A w godzinach słonecznych, gdy działa fotowoltaika, ceny na giełdzie są najniższe.

Porównanie net-billingu i systemu opustów
	Net-billing	System opustów (net-metering)
Na jakie części rachunku ma wpływ	Tylko koszt energii czynnej (55-65% rachunku)	Na koszt energii czynnej i na składnik zmienny stawki sieciowej (75-90% rachunku)
Co się rozlicza	Wartość energii (zł)	Ilość energii (kWh)

Czy net billing nie jest opłacalny? Net billing wciąż jest opłacalny. Wystarczy spojrzeć na obecne ceny prądu.

Net billing - przykłady z faktur

Jak net billing wygląda w praktyce? Zobaczmy na podstawie przesłanych faktur!

Na pierwszej stronie faktury za prąd zobaczysz podsumowanie z kwotą do zapłaty:

Fragment faktury prosumenta z net-billingiem

Legenda:

Na niebiesko zaznaczono tutaj ile ogólnie należy zapłacić, sumę należności z podatkiem VAT. Na żółto zaznaczono ilość pieniędzy, którą “wyciągnięto” z depozytu prosumenta. Zatem do zapłaty pozostaje 316,12 zł, ilość pieniędzy w szarym prostokącie po prawej.

W tym przypadku dzięki fotowoltaice rachunek zmniejszył się o 468,78 zł. Nawet z net-billingiem fotowoltaika potrafi przynieść oszczędności.

Na drugiej stronie znajduje się rozliczenie szczegółowe. Zobaczmy.

Fragment faktury prosumenta z net billingiem

Widzimy tutaj dane odczytowe. Ogółem pobrano 1189 kWh, a wyeksportowano 207 kWh. Często jednak energia jest jednocześnie pobierana i eksportowana. Na przykład jednym przewodem instalacji trójfazowej pobierasz energię, drugim eksportujesz. W tym przypadku jest to 95 kWh (1189 - 1094 = 95 ; 207 - 112 = 95). Takie sytuacje rozlicza się z korzyścią dla prosumenta, bo nie ponosi opłat dystrybucyjnych. Dlatego w fakturze prosument mający net billing:

• Zapłaci za 1094 kWh
• Zyskuje pieniądze na depozyt za 112 kWh
• Za zbilansowane 95 kWh ani nie płaci, ani nie zyskuje

Weźmy pierwszą wartość. Ile właściciel instalacji musiał zapłacić za 1094 kWh?

Fragment faktury prosumenta z net-billingiem

Widzimy tutaj rozliczenie sprzedaży, z podziałem na dwie sekcje:

1. Rozliczenie sprzedaży energii
2. Rozliczenie dystrybucji energii

Chodzi o to, że osobno płaci się za samą energię czynną i osobno za jej dostarczenie (dystrybucję) do domu. Net billing umożliwia zmianę sprzedawcy prądu, ale nie możesz zmienić dystrybutora - bo jego przewody są podpięte do Twojego domu i już.

Tak więc:

W sekcji 1 na pomarańczowo zaznaczono rozliczenie energii czynnej - prosument płaci za pobrane 1094 kWh sumę w wysokości 446,46 zł.

W sekcji 2 znajdziesz tysiąc składników dystrybucyjnych, zmiennych i stałych, zwykle o niskiej wartości. Na zielono zaznaczono najważniejszy z nich - opłatę sieciową zmienną. Jej wysokość zależy od ilości pobranych kWh, ponownie więc pojawia się ich ilość - 1094 kWh.

Poniżej, na niebiesko, zsumowano należności netto z sekcji 1 i 2. Wartość wynosi 747,52 zł. Do tego należy doliczyć podatek VAT, wówczas wynoszący 5%.

Rozliczmy teraz wartość energii wyeksportowanej:

Fragment faktury prosumenta z net-billingiem

Wyeksportowano 112 kWh (na zielono). Średnia cena miesięczna wynosiła 577,24 zł / MWh albo 0,57724 zł/kWh (na pomarańczowo). Mnożąc te wartości otrzymujemy zysk prosument z tego miesiąca 64,65 zł.

Słabo, ale zima taka jest. Nie ma słońca, wszędzie chmury, to i zyski z fotowoltaiki niewielkie. Na szczęście w systemie net-billingu fotowoltaika zarabia latem na rachunki zimą. Jak to działa? Zobaczmy kolejną część faktury.

Faktura prosumenta z net billingiem

Ta część faktury prosumenta z net billingiem jest kluczowa, a najmniej przejrzysta. Mamy nadzieję, że sprzedawcy prądu nauczą się przedstawiać te dane w bardziej przyjazny sposób.

Po głębokim zastanowieniu widzimy tutaj trzy zasadnicze informacje:

• Na zielono depozyt przed rozliczeniem faktury
• Na żółto wartość energii pobranej, to jest ilość pieniędzy, którą sprzedawca pobiera z depozytu
• Na niebiesko ilość pieniędzy, która w depozycie pozostała na kolejne miesiące

Dlaczego wartość na żółto wynosi tylko 468,78 zł? Jak mówiliśmy Net billing obniża rachunek tylko o koszt energii czynnej, a ta z podatkiem VAT wyniosła dokładnie tyle.

Ile wynoszą rachunki z net-billingiem?

Powyżej omawiany przykład został wzięty z roku 2022. W 2023 roku rynek energetyczny się zmienił. Wprowadzono limit niższej ceny, zablokowano cenę energii czynnej, podwyższono podatek VAT i wykonano kilka innych działań. Uwzględniając standardową sytuację, wysokość rachunków za prąd za rok 2023 odczytasz z poniższej tabelki:

Rachunki za prąd przy 4000 kWh rocznego zużycia
Autokonsumpcja:	Moc instalacji fotowoltaicznej
	4 kWp	6 kWp	8 kWp
Tylko instalacja PV	1 790 zł	1 470 zł	1 150 zł
Pompa ciepła c.w.u. / mały magazyn energii	1 480 zł	1 160 zł	840 zł
Duży magazyn energii	1200 zł	880 zł	560 zł
Rachunki za prąd przy 6000 kWh rocznego zużycia
Autokonsumpcja:	Moc instalacji fotowoltaicznej
	6 kWp	8 kWp	10 kWp
Tylko instalacja PV	2 400 zł	2 100 zł	1 770 zł
Pompa ciepła c.w.u. / mały magazyn energii	1 950 zł	1 625 zł	1 300 zł
Duży magazyn energii	1 480 zł	1 160 zł	840 zł

Wnioski: net-billing może obniżyć rachunki o kilka tysięcy złotych. Magazyn energii lub pompa ciepła zwiększają zyski z fotowoltaiki.

Net billing i przewymiarowanie instalacji

Zgodnie z zasadami net billingu przewymiarowanie instalacji fotowoltaicznej nie jest błędem. Ale niekoniecznie też jest najlepszą opcją.

• Obecnie instalatorzy proponują 1 kWp za 1000 kWh rocznego zużycia z lekkim naddatkiem ok. 25%
• Mniejsza instalacja szybciej się zwróci, ale nie należy montować instalacji mniejszej niż 5 kWp
• Większa instalacja zapewne przyniesie większe zyski w ciągu 25 lat
• Magazyn energii rozwiązuje problemy net-billingu, ale to technologia o krótszej żywotności niż fotowoltaika

Dlaczego? Jak to działa? Więcej przeczytasz w artykule o mocy instalacji fotowoltaicznej.

Podsumowanie

Podsumowując, fotowoltaika z net billingiem wciąż jest opłacalna, szczególnie, gdy ceny energii na giełdzie są tak wysokie. Zyski możesz jeszcze zwiększyć, inwestując w magazyn energii. Sprawdź, ile kosztuje fotowoltaika z magazynem energii.