Ile będą wynosić rachunki za prąd przy sprawnej instalacji fotowoltaicznej?

W 2023 roku mamy dwa rodzaje prosumentów (właścicieli mikroinstalacji fotowoltaicznych). “Starzy” prosumenci zgłosili instalację przed 1 kwietnia 2022 i rozliczają się w ramach net-meteringu (system opustów). Rachunek za prąd z fotowoltaiką dla tej grupy wyniesie mniej więcej 400-500 zł rocznie. Natomiast “nowi” prosumenci zgłosili instalację później i mają tym samym nowy system rozliczania - net-billing. Oni z kolei zapłacą za prąd… to zależy. Przykładowo jeśli zużywasz rocznie 4000 kWh to uwzględniając limit 2000 kWh:

• Bez fotowoltaiki zapłacisz nawet 5 000 zł rocznie
• Z fotowoltaiką 4 kWp zapłacisz 1 800 zł rocznie
• A z fotowoltaiką 4 kWp i magazynem energii 5 kWh zapłacisz 1325 zł rocznie

Jak to działa? Od czego zależy? Szczegółowo omówimy to na przykładach w tym artykule!

Rachunki “starych” prosumentów

Dawniejsi prosumenci odbierają 70-80% energii, którą oddali do sieci jako nadwyżkę w rozliczeniu rocznym. Instalatorzy wyliczyli taką wielkość instalacji fotowoltaicznej, przy której prosument nie musi płacić płacił za energię czynną, bo nadwyżki generowane latem są odbierane zimą.

Z drugiej strony prosumenci ponoszą koszt opłat dodatkowych (opłaty stałe za utrzymanie przyłącza, podatki itp.), które mogą wynieść od 300 do 600, a najczęściej 530 zł.

Można powiedzieć, że starzy prosumenci traktują sieć energetyczną jak magazyn, w którym “przechowują” prąd na zimę.

Jak działa net-billing?

Zasada działania net-billingu: w nowym systemie rozliczeń sprzedajesz nadmiar energii do sieci, tak jakbyś sprzedawał każdy inny towar. Za sprzedaną energię dostajesz pieniądze - ale nie w gotówce, tylko na konto rozliczeniowe u sprzedawcy prądu, tzw. depozyt prosumenta (nie są odciągane od tego żadne podatki). W tym samym czasie normalnie korzystasz ze wszystkich urządzeń elektrycznych i kupujesz prąd. Płacisz różnicę w wartości, przy czym na koniec roku dokonywane jest rozliczenie.

Rozbijmy to na poszczególne etapy

Etapy działania	Starzy prosumenci (opusty, net-metering)	Nowi prosumenci (net-billing)	Pomoc
Etap 1 - produkcja	Panele fotowoltaiczne generują energię	Panele fotowoltaiczne generują energię	Zobacz, które panele fotowoltaiczne są najbardziej wydajne
Etap 2 - autokonsumpcja	Część energii zużywasz od razu w domu	Część energii zużywasz od razu w domu	Zwiększ autokonsumpcję, kupując magazyn energii na dotację Mój Prąd
Etap 3 - nadwyżki energii	Nadwyżki energii oddajesz do sieci	Sprzedajesz energię do sieci po średniej cenie sprzedaży energii z poprzedniego miesiąca. Pieniądze zasilają Twój depozyt.	Od 1 lipca 2024 po cenie sprzedaży z danej godziny Cenę sprzedaży znajdziesz na tge.pl
Etap 4 - rozliczenie roczne	Odbierasz 70-80% nadwyżek w skali roku, przy czym dalej opłacasz niektóre opłaty stałe.	Kupujesz energię normalnie, a wartość sprzedanej energii zmniejsza Twoje miesięczne rachunki, przy czym dalej opłacasz opłaty stałe i zmienne. Pod koniec roku następuje rozliczenie i możesz otrzymać zwrot pieniężny.

Zła wiadomość: ten system jest mniej opłacalny niż stary, gdyż ponosisz pełne opłaty dystrybucyjne, stałe i zmienne.

Dobra wiadomość: jeśli masz wystarczająco dużą instalację, na koniec roku otrzymasz zwrot pieniężny od sprzedawcy prądu.

Zwrot pieniężny nie może jednak wynosić więcej niż 20% wartości wyprodukowanej energii. To nieprzyjemne, że nadprodukcja gwałtownie obniża zyskowność fotowoltaiki, ale z drugiej strony w starym systemie opustów nadprodukcja nie dawała zupełnie nic.

Podstawą rozliczeń jest depozyt prosumenta.

Depozyt prosumenta / konto rozliczeniowe - przykład

Omówmy krótko przykład pokazujący działanie depozytu prosumenta.

Twoja instalacja zaczęła działać w czerwcu.

• W tym miesiącu sprzedałeś energii za 250 zł, kupiłeś za 100 zł. Na depozycie masz 150 zł.
• W lipcu sprzedałeś energii za 300 zł, kupiłeś za 110 zł. Na depozycie masz 340 zł.
• W sierpniu sprzedałeś energii za 320 zł, kupiłeś za 110 zł. Na depozycie masz 650 zł.

W każdym miesiącu płacisz jednak opłaty stałe i zmienne, w wysokości mniej więcej 90 zł.

Żeby móc lepiej zrozumieć, jaką część rachunków za prąd obecnie niweluje fotowoltaika, rozbijmy rachunki za prąd na części pierwsze.

Z czego składa się rachunek za prąd i które części "usuwa" fotowoltaika?

Na początek zapamiętaj, że płacąc za prąd, dostajesz jeden rachunek, ale tak naprawdę osobno rozliczasz się ze sprzedawcą energii i dystrybutorem (Operatorem Systemu Dystrybucji, OSD). Jakie są między innymi różnice?

Sprzedawca energii daje Ci, krótko mówiąc, prąd, czyli energię czynną. Może też naliczać miesięczną opłatę handlową, ale ta jest mała. Sprzedawcę możesz zawsze zmienić.

Dystrybutor OSDdaje Ci dostęp do infrastruktury. To jemu płacisz opłaty dystrybucyjne, na przykład opłatę sieciową stałą, zmienną, jakościową, OZE i jeszcze kilka innych. Nie możesz go zmienić, bo przewody do Twojego domu są jego.

Rząd sprawuje ostateczną pieczę nad opłatami za prąd. Organizuje dofinansowania. Ustanawia limit energii. Za to wszystko w 2023 roku w cenę energii wlicza akcyzę i podatek VAT.

Wysokość poszczególnych pozycji z rachunku za energię elektryczną i podsumowanie informacji na ich temat rozpisana jest w poniższej tabelce. Po więcej szczegółów nt. danej opłaty kliknij link:

Opłata	Wysokość opłaty	Przy zużyciu 5000 kWh/rok	Z fotowoltaiką 6 kWp i autokonsumpcją 18%	Uwagi
Koszt energii czynnej	0,413 zł / kWh do limitu 0,693 zł / kWh powyżej limitu	2 905 zł	207 zł ZWROTU pieniężnego	Limit 2000 kWh/rok jest od 2023 roku i jest omówiony poniżej. Fotowoltaika USUWA tę opłatę i zapewnia ew. nadpłatę
Opłata sieciowa zmienna	0,272 zł / kWh	1 360 zł	1088 zł	PV częściowo obniża pobieraną z sieci ilość kWh, stąd też obniża te opłaty
Opłata jakościowa	0,0242 zł / kWh	121 zł	96,80 zł
Opłata OZE	0 zł / kWh	0 zł	0 zł
Opłata kogeneracyjna	0,00496 zł / kWh	24,80 zł	19,84 zł
Akcyza	0,005 zł / kWh	25 zł	20 zł
Opłata handlowa	22 zł / miesiąc	264 zł	264 zł	PV nie obniża tych opłat
Opłata sieciowa stała	10,3 zł / miesiąc	123,60 zł	123,60 zł
Opłata abonamentowa	0,76 zł / miesiąc	9,12 zł	9,12 zł
Opłata przejściowa	0,33 zł / miesiąc	3,96 zł	3,96 zł
Opłata mocowa	13,35 zł / miesiąc	159 zł	159 zł
Podatek VAT	23%	1148,96 zł	362,65 zł	VAT dotyczy wszystkich części rachunku, zatem PV wyraźnie obniża tę opłatę

Wartości zatwierdzone przez Urząd Regulacji Energetyki na 2023 oprócz opłaty handlowej, która leży w gestii sprzedawcy prądu i nie podlega kontroli URE. W rzeczywistości ww. wartości mogą się lekko różnić w zależności od gminy.

Fotowoltaika w różny sposób wpływa na poszczególne opłaty.

• Fotowoltaika usuwa koszt energii czynnej
  W ramach depozytu prosumenta obniżana jest wartość energii czynnej, którą kupujesz od sprzedawcy prądu. Jeśli masz nadpłatę, sprzedawca prądu odda Ci jej 20%.
• Fotowoltaika ma pewien wpływ na opłatę zmienną, jakościową, OZE i kogeneracyjną
  Te są naliczane od ilości kWh pobranych z sieci, a jak masz fotowoltaikę, to pobierasz z sieci mniej (bo część produkcji z PV zużywasz na miejscu). Dalej część tych opłat może być pokryta z nadpłaty od sprzedawcy prądu.
• Fotowoltaika nie ma wpływu na opłatę handlową, abonamentową, przejściową i mocową
  Te opłaty są opłatami miesięcznymi, PV ich nie obniża, jednak ich wielkość może być pokryta ze zwrotu pieniężnego od sprzedawcy prądu.

Zgodnie z przewidywaniami na rok 2023, dość posymistycznymi niestety, koszt energii czynnej będzie stanowił zdecydowaną większość rachunków za prąd. Na szczęście właśnie tę część niweluje fotowoltaika. Skład procentowy tych części przedstawia poniższy wykres:

* wszystkie części rachunku możesz potem częściowo sobie wyrównać ze zwrotu pieniężnego od sprzedawcy prądu (20% nadpłaty)

Limit 2000 kWh a fotowoltaika

Napięta sytuacja geopolityczna spowodowała, że ceny energii czynnej nie tyle poszybowały w górę, co wzbiły się z impetem Saturna V. W związku z tym rząd opracował projekt ustawy (źródło na dole artykułu), która ma zmniejszyć finansowe brzemię polskich rodzin. Jak ma to działać?

• Ceny zostaną zablokowane do poziomu z 2022 roku. Zablokowana cena energii będzie obowiązywać do limitu:
  • 2000 kWh na rok dla wszystkich gospodarstw domowych
  • 2600 kWh na rok dla gospodarstw domowych z osobami z niepełnosprawnościami
  • 3000 kWh na rok dla posiadaczy Karty Dużej Rodziny oraz rolników
• Powyżej tego limitu ceny zostaną uwolnione, przy czym koszt energii czynnej ma wynosić max 0,693 zł/kWh

Cenę "zablokowaną" lub cenę gwarantowaną poznasz ze swoich rachunków, jest to ok. 0,413 zł / kWh. Cena energii "uwolniona" też jednak jest zablokowana niedawną ustawą i wyniesie 0,693 zł / kWh, więc podwyżki nie będą aż tak drastyczne.

Należy zwrócić uwagę, że oprócz ceny energii czynnej, podskoczyły też opłaty sieciowe zmienne i stałe - i również tutaj do limitu obowiązują ceny z zeszłego roku. Podwyżki składników zmiennych i stałych stawki sieciowej wzrosły też mniej gwałtownie, niż ceny energii czynnej. Energia czynna to główne zmartwienie.

Przykład: Rodzina Kowalskich nie ma w gospodarstwie osób z niepełnosprawnościami ani nie ma Karty Dużej Rodziny. Rocznie zużyją 5000 kWh, a ich rachunek za prąd będzie rozbity na dwie części:

• Limit 2000 kWhzapłacą po starej cenie, czyli 2000 x 0,413 = 823 zł
• Powyżej limitu zostanie im 3000 kWh, za które zapłacą 3000 x 0,69 = 2 080 zł
• Pozostałe opłaty dystrybucyjne wyniosą ich 2 564 zł
• Podatek VAT wyniesie 1 150 zł

Sumarycznie zatem 6 144 zł - tyle wyniesie ich roczny rachunek za prąd. Fotowoltaika i magazyn energii obniżą te rachunek o tyle skutecznie, że w pierwszej kolejności zredukują ilość energii "powyżej limitu". Ponieważ część energii będziesz zużywał od razu na miejscu, więc z punktu widzenia licznika i energetyki ich dom nie zużyje 5000 kWh, tylko - powiedzmy - 4000 kWh i to będzie podstawą do rozliczeń.

Nietrudno dostrzec, że net-billing jest bardziej skomplikowany, a nowi prosumenci nie mogą dokładnie przewidzieć wysokości rachunków za prąd.

To jednak nie powstrzyma nas przed przedstawieniem systemu do prostego oszacowania tych rachunków, prawda?

Rachunki za prąd z fotowoltaiką “nowych” prosumentów

Zobaczmy, jak oszacować rachunki za prąd dla “nowych” właścicieli instalacji fotowoltaicznej. Z naszym poradnikiem zrobisz to w 3 krokach.

Krok 1 - czynnikiem wyjściowym jest Twoje roczne zużycie prądu. Poznasz je z faktury. Zwykle rodziny zużywają 4000 kWh rocznie, ale może to być znacznie więcej, np. jeśli masz pompę ciepła.

Przygotowaliśmy trzy tabelki dla zużycia prądu równego 4000 kWh, 6000 kWh i 8000 kWh. Skup się na tej tabelce, która jest Ci najbliższa.

Krok 2 - określ moc instalacji fotowoltaicznej, którą możesz zamontować na dachu. Im większa, tym lepsza.

Obecnie na 10 m² dachu jesteś w stanie zmieścić jakieś 2 kWp instalacji. Ze względu na ceny nie warto instalować mniej niż 6 kWp, na co potrzebujesz 30 m². Możesz wykorzystać kilka połaci dachu, ale nie mogą być w cieniu i muszą być skierowane na południe, wschód lub zachód.

Krok 3 - określ przewidywaną autokonsumpcję. Tutaj mamy wariant podstawowy, wariant z pompą ciepła c.w.u. lub małym magazynem energii oraz wariant z większym magazynem energii.

Rachunki za prąd przy 4000 kWh rocznego zużycia
Autokonsumpcja:	Moc instalacji fotowoltaicznej
	4 kWp	6 kWp	8 kWp
Tylko instalacja PV	1 790 zł	1 470 zł	1 150 zł
Pompa ciepła c.w.u. / mały magazyn energii	1 480 zł	1 160 zł	840 zł
Duży magazyn energii	1 200 zł	880 zł	560 zł

Bez fotowoltaiki cena 4000 kWh energii wyniosłaby 4 915 zł! Tabelka daje też złudne wrażenie, że sama fotowoltaika jest bardzo opłacalna, a magazyn energii nie przynosi dużych zysków. Jest tak jednak tylko ze względu na wysokie ceny sprzedaży w 2023. W przyszłych latach ceny sprzedaży będą maleć, a wpływ magazynu energii na oszczędności będzie wzrastać!

Przykład: Rodzina Kowalskich zużyła w poprzednim roku 4200 kWh. Ich dach ma 40 m² bez cienia, zatem bez problemu zmieści się tam 8 kWp. Kowalscy grzeją gazem i nie mają magazynu ciepła. Tak czy inaczej, rachunki za prąd wyniosą kilkaset złotych rocznie.

Rachunki za prąd przy 6000 kWh rocznego zużycia
Autokonsumpcja:	Moc instalacji fotowoltaicznej
	6 kWp	8 kWp	10 kWp
Tylko instalacja PV	2 400 zł	2 100 zł	1 770 zł
Pompa ciepła c.w.u. / mały magazyn energii	1 950 zł	1 625 zł	1 300 zł
Duży magazyn energii	1 480 zł	1 160 zł	840 zł

Bez fotowoltaiki cena 6000 kWh energii wyniosłaby 7 400 zł

Przykład: Rodzina Nowaków zużyła w poprzednim roku 5900 kWh. Ich dach ma tylko 30 m² połaci, która nadaje się pod instalację fotowoltaiczną, zatem mogą zamontować maksymalnie 6 kWp. Chcą też kupić pompę ciepła do c.o. i c.w.u. (skorzystają przy tym z odpowiednich dotacji). Szacują, że za prąd zapłacą w następnym roku 2200 zł.

Rachunki za prąd przy 8000 kWh rocznego zużycia
Autokonsumpcja:	Moc instalacji fotowoltaicznej
	8 kWp	10 kWp	12 kWp
Tylko instalacja PV	3 000 zł	2 700 zł	2 400 zł
Pompa ciepła c.w.u. / mały magazyn energii	2 400 zł	2 100 zł	1 770 zł
Duży magazyn energii	1 640 zł	1 315 zł	995 zł

Bez fotowoltaiki cena 8000 kWh energii wyniosłaby 9 830 zł

Założenia do powyższych obliczeń na rok 2023:

• Cena sprzedaży energii = 0,65 zł/kWh
  Czyli po jakiej cenie oddasz każde kWh nadwyżek prądu oddane do sieci.
  Założenie na podstawie danych z tge.pl; W rzeczywistości ta wartość w niektórych miesiącach będzie bardziej korzystna, ale w dłuższej perspektywie będzie spadać. Dlatego magazyn energii w kolejnych latach zyska na wartości.
• Cena kupna energii czynnej: 0,413 do limitu i 0,693 zł/kWh powyżej limitu
  Czyli ile Ty zapłacisz za każde kWh prądu pobrane z sieci.
• Ceny opłat dystrybucyjnych, handlowych i stałych wedle tabelki powyżej
  Podstawą są zatwierdzone przez URE taryfy OSD
• Wydajność fotowoltaiki = 1000 kWh/kWp rocznie
  Czyli instalacja 4 kWp wyprodukuje rocznie ok. 4000 kWh
  Założenie na podstawie danych z narzędzia PVGis
• Limit wynosi 2000 kWh - czyli najbardziej uniwersalny

Podsumowując, z fotowoltaiką rachunki za prąd będą niższe! Aby najlepiej wykorzystać dostępne środki i istniejące programy dofinansowań, skorzystaj z pomocy rzetelnego instalatora. Możemy Ci polecić kilku takich z okolicy!

Źródła:

• Ustawa z dnia 27 października 2022 r. o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku
• Zamrożenie cen energii - limity 2000, 2600 i 3000 kWh