Rachunek za prąd - jak go przeczytać?

Rachunek za prąd zawiera wiele przydatnych informacji - jeśli potrafisz go odczytać. W tym artykule omówimy, z czego składają się rachunki za prąd i jak je odczytać. Posłużymy się przykładami od głównych sprzedawców energii elektrycznej. Przewidzimy też ile wyniesie przeciętny rachunek za prąd w 2023. Na końcu wspomnimy, jak można obniżyć rachunki.

Wysokość przeciętnego rachunku za prąd w 2023 roku

Według danych GUS przeciętne gospodarstwo domowe w mieście zużywa 1996 kWh rocznie. Z kolei przeciętne gospodarstwo wiejskie zużywa 2453 kWh rocznie. Przy takim zużyciu przeciętny rachunek za prąd wyniesie:

• 175-190 zł na miesiąc w mieście
• 225-240 zł na miesiąc na obszarze wiejskim

Powyższe wyliczenie zakłada najpopularniejszą taryfę G11 i opłatę handlową o wysokości 22 zł na miesiąc. Zakładamy też, że sprzedawca i dystrybutor to ten sam podmiot, to jest Stoen, Enea, Energa, PGE lub Tauron. W kalkulacjach uwzględniono limit niższej ceny energii - 2000 kWh dla miast i 3000 kWh dla mieszkańców wsi.

Jak to znaleźć na rachunku? Szukaj słów “do zapłaty” lub “kwota do zapłaty”. Zaraz za nimi będzie wartość, którą musisz przelać na wskazane konto. Kwota do zapłaty to wartość brutto plus odsetki i minus nadpłata. Przykład poniżej.

Przykładowa faktura z Enei. Kwota do zapłaty zaznaczona na czerwono. Rozliczenie odsetek i nadpłat na pomarańczono.

Nadpłatę otrzymujesz, gdy wpłacisz sprzedawcy zbyt dużo pieniędzy lub gdy zużyjesz mniej energii niż przewidziano w szacunkach - w niektórych metodach rozliczeń rzeczywisty odczyt z licznika odbywa się raz na pół roku, a w międzyczasie opłacasz rachunek “mniej więcej”, wedle szacunku, a potem się to rozlicza. Odsetki są z kolei naliczane, gdy nie płacisz w terminie.

Zatem robisz wszystko na czas, a w tym rachunku nie następuje rozliczenie, to kwota do zapłaty jest równa “wartości brutto”.

Ale jak wyliczana jest wartość brutto? Składa się na nią 12 składników! Omówmy je.

Rachunek za prąd - elementy składowe

Rachunek za prąd składa się z 12 składników, które można podzielić na:

• Składniki zmienne
• Składniki stałe
• Podatek VAT

Dlaczego zmienne i stałe?

Wysokość składników zmiennych zależna jest od ilości pobranych kWh prądu. Każdego miesiąca Twoje zużycie jest nieco inne, stąd to składniki zmienne. Z kolei składniki stałe są pobierane za sam fakt, że jesteś podłączony do sieci. Ich wartość nie różni się z miesiąca na miesiąc, stąd to składniki stałe.

Poniższa tabelka ukazuje podział składników na zmienne i stałe:

Składniki zmienne	Składniki stałe
Koszt energii czynnej Składnik zmienny stawki sieciowej Opłata jakościowa Opłata OZE Opłata kogeneracyjna Akcyza	Składnik stały stawki sieciowej Opłata handlowa Opłata abonamentowa Opłata przejściowa Opłata mocowa

Dlaczego tyle opłat? Co one wszystkie oznaczają? Poniższa tabelka zawiera listę wszystkich składników oraz ich udział w przeciętnym rachunku z 2023 roku.

Składnik	Inna nazwa	Cel (w uproszczeniu)	Udział % (przy zużyciu 2453 kWh / rok)
Koszt energii czynnej	Energia elektryczna czynna	Koszt produkcji energii	40%
Składnik zmienny stawki sieciowej	Składnik zmienny, opłata dystrybucyjna sieciowa	Koszt dystrybucji energii	21%
Opłata jakościowa	Opłata dystrybucyjna jakościowa	Koszt utrzymania odpowiednich parametrów prądu	1%
Opłata OZE		Wspiera instalacje OZE w Polsce	0%
Opłata kogeneracyjna		Wspiera instalacje kogeneracyjne w Polsce	<1%
Akcyza		Podatek rządowy	<1%
Składnik stały stawki sieciowej	Składnik stały, opłata stała za dystrybucję	Koszt utrzymania przyłącza, załóg itp.	3%
Opłata handlowa		Dodatkowa opłata sprzedawcy, koszt usług dodatkowych	9%
Opłata abonamentowa	Abonament dystrybucyjny	Koszt odczytania wskazań licznika i wystawienia faktury	<1%
Opłata mocowa	Opłata mocowa stała	Wspiera rozbudowę nowych mocy produkcyjnych	4%
Dodatkowe info		Więcej informacji nt. wysokości poszczególnych opłat znajdziesz w artykule o cenach prądu

Na rachunku większość z wyżej wymienionych składników jest wymieniona w długiej liście, tak jak w poniższym przykładzie:

Fragment rachunku za prąd PGE z listą składników rachunku.

Zauważ przy tym, że w powyższym przykładzie wartość akcyzy podana jest poza listą, a jej wysokość jest wliczona w cenę energii elektrycznej czynnej. Dodatkowo na powyższej liście nie ma wyszczególnionej opłaty jakościowej, która bywa wliczana w skład opłaty dystrybucyjnej zmiennej.

Suma składników zmiennych i stałych tworzy wartość netto rachunku. Do tego dokłada się wartość VAT i tak powstaje wartość brutto rachunku.

W 2023 roku VAT na energię elektryczną wynosi 23%, zatem:

Wartość brutto rachunku = 123% wartości netto rachunku

Przykład - wartość netto wynosi 148,61 zł. Ile wynosi wartość brutto? 123% * 148,61 = 182,79 zł.

W niektórych rachunkach podatek VAT masz wyliczony dla każdego składnika z osobna, a w niektórych - tylko dla sumy składników. Nie ma to znaczenia - podatek VAT zawsze wynosi tyle samo.

Fragment rachunku za prąd Enea. Na zielono zaznaczono wartość netto, na czerwono - wartość brutto.

Odczyt rachunku przy taryfie G12, G12w i G13

Standardowa taryfa to G11, ma tylko jedną strefę i jedną cenę. Jeśli w okresie rozliczeniowym zużyłeś 200 kWh, a cena energii czynnej wynosi 0,693 zł/kWh, to koszt energii czynnej wyniesie 200 * 0,693 = 138,6 zł. Proste.

Natomiast jeśli masz taryfę wielostrefową G12, G12w, G12n, G12r, G12p lub G13, wówczas koszt energii czynnej oraz składnik zmienny stawki sieciowej będą rozpisane na kilka pozycji, tyle ile masz stref w taryfie. W każdej strefie pobrałeś inną ilość kWh, mają też inne ceny. Przykład będzie wyglądał mniej więcej tak:

	Zużycie	Koszt jednostkowy	Netto	Podatek VAT	Brutto
Koszt energii czynnej w taryfie dziennej	100 kWh	0,693 zł / kWh	69,3 zł	23%	85,24 zł
Koszt energii czynnej w taryfie nocnej	75 kWh	0,61 zł / kWh	45,75 zł	23%	56,27 zł

Zrozumieć okres rozliczeniowy

Okres rozliczeniowy NIE oznacza jak często płacisz rachunki. Zawsze płacisz co miesiąc, albo co dwa. Okres rozliczeniowy to okres czasu, po którym podliczane są Twoje należności i wpłaty. Po rozliczeniu znasz dokładną kwotę, którą powinieneś zapłacić, by wyjść z sprzedawcą prądu na zero.

Istnieją dwa podstawowe sposoby rozliczania się za prąd:

• Rozliczenie za zużycie rzeczywiste (odczytane z licznika)
• Rozliczenie są za zużycie prognozowane (na podstawie szacunków)

Przykładem rozliczenia za zużycie rzeczywiste jest sytuacja, w której pracownik raz na dwa miesiące przychodzi i fizycznie sprawdza pobór energii na Twoim liczniku. Potem obecne zużycie porównywane jest z poprzednim odczytem. Po każdym sprawdzeniu otrzymujesz rachunek.

Ale pracownik przyjeżdżający tak często, by odczytać licznik to kosztowne i nieefektywne rozwiązanie. Rozliczenie za zużycie rzeczywiste zwiększa cenę opłaty abonamentowej. Pewnym rozwiązaniem są nowsze liczniki z możliwością zdalnego odczytu danych, ale tym daleko do powszechności.

Rozliczenie za zużycie prognozowane wygląda natomiast następująco: otrzymujesz prognozowane, równe rachunki, które płacisz co miesiąc przez rok albo przez pół roku. Po tym okresie przyjeżdża do Ciebie pracownik, by fizycznie odczytać zużycie roczne. W następnym rachunku dostajesz wyrównanie poprzedniego okresu rozliczeniowego i prognozę na kolejny okres.

Najlepiej omówić to na przykładzie:

Przykładowy rachunek za prąd Enea.

Na powyższym przykładzie pierwszy odczyt licznika odbył się 17.07.2020. Wskazanie licznika wynosiło 7978 kWh. Rozliczenie miało odbyć się po 6 miesiącach, w styczniu 2021 roku. Oszacowano, że do tego czasu klient zużyje 450 kWh. Odczyt fizyczny, przeprowadzony 22.01.2021 wskazał wartość 8484 kWh. Pobór prądu za ten okres wynosił więc 8484 - 7978 = 506 kWh (o 56 kWh więcej niż szacowano). Za to zużycie klient ma zapłacić 291,76 zł.

Klient nie płaci jednak pełnej kwoty, bo pomiędzy lipcem 2020, a styczniem 2021 opłacił dwie faktury prognozowane i jest to uwzględniane, jak widać to na poniższym przykładzie.

Przykładowa faktura za prąd Enea.

Jak wiem, za cały okres rozliczeniowy klient ma zapłacić 291,76 zł (zaznaczone na pomarańczowo). Od tego odejmuje się wartość dwóch faktur prognozowanych (zaznaczone na zielono). Kwota do zapłaty wynosi zatem 136,65 zł (na czerwono).

Informacje kontaktowe i rozliczeniowe z rachunków za prąd

W rachunkach za prąd znajdziesz też następujące informacje kontaktowe i rozliczeniowe:

• Nazwę, siedzibę i adres sprzedawcy
• Dane kontaktowe sprzedawcy
• Numer faktury i okres rozliczeniowy
• Numer PPE - przyłącza poboru energii
• Taryfę (G11, G12 itp)
• Twój numer klienta
• Dane nabywcy - osoby, która podpisała umowę
• Indywidualny numer bankowy, na który należy przelać pieniądze
• Termin płatności

Niektórzy pomocni sprzedawcy podają też roczne zużycie prądu. Ma to duże znaczenie przy doborze mocy instalacji fotowoltaicznej.

Przykładowa faktura z Enei z zaznaczonym rocznym zużyciem energii elektrycznej.

Przykładowe rachunki za prąd - PGE, Enea, Tauron, Energa

Sprzedawcy prądu przygotowują pomocne poradniki co do tego, jak odczytywać ich rachunki za prąd. Listę przydatnych linków znajdziesz poniżej:

• Jak odczytać fakturę PGE?
• Jak odczytać fakturę Enea?
• Przykładowa faktura Energa
• Jak czytać rachunek za prąd Tauron?

Jak obniżyć rachunek za prąd?

Oto najlepsze sposoby obniżenia rachunku za prąd:

• Obniżenie zużycia
• Fotowoltaika
• Magazyn energii

Musisz jednak wiedzieć, jaką część rachunku za prąd obniżają te rozwiązania oraz zrozumieć zależność części składowych rachunku do wielkości rocznego zapotrzebowania na prąd.

Jaką część rachunku obniża fotowoltaika i magazyn energii? Otóż nie zmniejszają one rachunku do zera. Fotowoltaika dzięki net-billingowi usuwa koszt energii czynnej i nieco zmniejsza opłaty zmienne. Magazyn energii zwiększa działanie fotowoltaiki i wyraźnie zmniejsza opłaty zmienne. Wszystko to powoduje, że podatek VAT jest sporo niższy. Niestety składników stałych niemal nie da się obniżyć.

Części składowe rachunku o roczne zapotrzebowanie na prąd - ogólnie im większy roczne zapotrzebowanie na prąd, tym opłaty stałe są mniejszą częścią rachunku.

Przykładowo przy rocznym zużyciu 2453 kWh opłaty stałe wynoszą 20% rachunku.

Natomiast przy zużyciu 5000 kWh rocznie opłaty stałe to tylko 10%.

Zatem im większe roczne zużycie, tym większą procentową część rachunku możesz obniżyć z fotowoltaiką i magazynem energii. Podsumowanie tych informacji zawiera poniższa tabelka

Składnik	Procentowy udział przy rocznym zużyciu		Metoda zmniejszenia rachunku
	2000 kWh	8000 kWh	Fotowoltaika	Fotowoltaika + magazyn energii
Energia czynna	40%	51%	Niemal usuwa / usuwa	Usuwa
Pozostałe składniki zmienne	20%	24%	Nieco zmniejsza	Wyraźnie zmniejsza
Składniki stałe	21%	6%	Nie ma wpływu	Może mieć niewielki wpływ
Podatek VAT	19%	19%	Zmniejsza	Wyraźnie zmniejsza

Podsumowując, rachunki za prąd wzrastają, a fotowoltaika to najlepszy sposób na ich obniżenie. Jeśli jesteś zainteresowany instalacją fotowoltaiczną, możemy polecić Ci kilka dobrych firm fotowoltaicznych z Twojej okolicy.