Fotowoltaika dla rolnika 2024 – dofinansowania, opłacalność, ARiMR

Fotowoltaika dla rolnika to bardzo skuteczny sposób na niższe rachunki za prąd – powodem jest wysoka autokonsumpcją, którą cechują się gospodarstwa rolne korzystające z fotowoltaiki. Pozyskiwanie energii elektrycznej ze słońca niesie za sobą wiele korzyści dla rolników, a w szczególności z magazynami energii.

Fotowoltaika w gospodarstwie rolnym – dlaczego warto?

Fotowoltaika dla rolnika to multum korzyści – jest ich nawet więcej niż dla tradycyjnego gospodarstwa domowego. Głównym powodem są liczne dofinansowania i duża autokonsumpcja, która jest charakterystyczna dla gospodarstw rolnych.

Oszczędność na rachunkach za energię

Fotowoltaika to świetne rozwiązanie dla rolników, którzy chcą zmniejszyć swoje rachunki za prąd. Panele słoneczne produkują energię z promieni słonecznych, co pozwala na znaczne obniżenie kosztów związanych z zużyciem energii elektrycznej. Z powodu rozliczeń po uśrednionych cenach miesięcznych, fotowoltaika jest najbardziej efektywna, gdy zużywamy energię na własne potrzeby. Rolnictwo jest bardzo energochłonne, niezależnie od pory dnia, co czyni fotowoltaikę idealnym rozwiązaniem w takich przypadkach.

Niezależność energetyczna

Korzystanie z fotowoltaiki zapewnia rolnikom większą niezależność energetyczną. Dzięki autokonsumpcji, czyli zużywaniu własnej wyprodukowanej energii, gospodarstwo rolne staje się mniej zależne od zewnętrznych dostawców prądu. To daje większą stabilność i przewidywalność kosztów. A co więcej, jeśli zainwestujesz w magazyny energii, możesz stworzyć system, który sprawi, że w wielu okresach roku będziesz minimalnie korzystać z energii z sieci.

Ochrona środowiska

Fotowoltaika to również krok w stronę ochrony środowiska. Produkując energię ze słońca, nie emitujesz CO2 ani innych szkodliwych substancji. To oznacza mniejszy wpływ na klimat i lepszą jakość powietrza. Wybierając fotowoltaikę, wspierasz zrównoważone praktyki rolnicze i dbasz o przyszłość naszej planety.

Zasilanie awaryjne

Jedną z dodatkowych korzyści fotowoltaiki, szczególnie ważną w rolnictwie, jest możliwość zasilania awaryjnego, ale tylko w połączeniu z magazynami energii i inwerterami z funkcją zasilania awaryjnego. Dzięki temu gospodarstwo rolne może utrzymać zasilanie nawet w przypadku przerwy w dostawie prądu z sieci. Jest to istotne w Polsce, a zwłaszcza w obszarach rolniczych, gdzie występuje problem wyłączania sieci ze względu na dużą ilość instalacji fotowoltaicznych. Dzięki temu, rolnicy mogą kontynuować pracę bez zakłóceń, co jest kluczowe dla efektywności, stabilności, a nawet jakości produkcji rolnej.

Profil zużycia energii w gospodarstwie rolnym

Roczne zużycie energii w tradycyjnym gospodarstwie rolnym wynosi około 40 000 kWh. Zużycie energii różni się w zależności od pory roku i typowych działań wykonywanych w gospodarstwie.

Podział zużycia energii według czynności

1. Oświetlenie

• stodoły, obory i budynków gospodarczych: około 15% całkowitego zużycia energii
• godziny szczytowe: wczesny poranek (5:00 - 8:00) oraz wieczór (17:00 - 21:00)

2. Maszyny rolnicze

• traktory, kombajny, i inne maszyny: około 40% całkowitego zużycia energii
• godziny szczytowe: podczas sezonu siewu i zbiorów, głównie od 7:00 do 19:00

3. Systemy nawadniające

• pompy wodne i systemy irygacyjne: około 20% całkowitego zużycia energii
• godziny szczytowe: okresy suszy (lato), zazwyczaj od 6:00 do 20:00

4. Przechowywanie produktów

• chłodnie i przechowalnie: około 10% całkowitego zużycia energii
• godziny szczytowe: ciągłe zużycie, ale wzmożone podczas sezonów zbiorów (lato i jesień)

5. Prace domowe i inne

• urządzenia gospodarstwa domowego, prace biurowe: około 15% całkowitego zużycia energii
• godziny szczytowe: zmienne, zazwyczaj wieczorem (17:00 - 22:00)

Wnioski

W typowym gospodarstwie rolnym w Polsce głównymi źródłami zużycia energii są maszyny rolnicze oraz systemy nawadniające.

Wzmożone zużycie energii obserwuje się w okresach intensywnych prac polowych, takich jak siew i zbiór plonów. Oświetlenie oraz przechowywanie produktów również znacząco wpływają na zużycie energii, szczególnie w okresach intensywnych prac oraz zbiorów.

Warto wiedzieć, że najbardziej intensywne okresy w roku w rolnictwie to przede wszystkim lato i jesień. Choć oczywiście gospodarstwa rolne z dużą ilością hodowli zwierząt będą potrzebowały dużo energii elektrycznej nawet zimą.

Zakładając jednak, że najwięcej energii rolnik zużyje latem na nawadnianie i jesienią na przechowywanie plonów – fotowoltaika w tych okresach generuje najwięcej prądu, dlatego jest to logicznie świetny sposób na zwiększenie oszczędności.

Jaka instalacja fotowoltaiczna dla rolnika?

Tak jak wspomnieliśmy – ze względu na wyższą autokonsumpcję energii w rolnictwie, łączna moc instalacji powinna być wyższa niż w tradycyjnym gospodarstwie domowym, co jest uzasadnione ekonomicznie.

Przykładowo, tradycyjne gospodarstwo rolnicze zużywa 40 000 kWh energii elektrycznej rocznie. Przy założeniu, że autokonsumpcja energii powinna wynosić 60% (bo przyjmuje się, że tyle powinna wynosić w gospodarstwie rolnym) – właściwą moc instalacji można obliczyć na podstawie rocznego zużycia energii. Są to jednak wyliczenia bardzo szacunkowe, a każdy projekt wymaga indywidualnego podejścia.

Aby obliczyć wymaganą moc instalacji, należy podzielić roczne zużycie energii przez iloczyn autokonsumpcji i średniej produkcji energii z 1 kWp instalacji fotowoltaicznej, która w Polsce wynosi około 1000 kWh rocznie.

Wzór wygląda następująco:

moc instalacji (kWp) = roczne zużycie energii (kWh) / (autokonsumpcja x produkcja energii z 1 kWp rocznie).

Dla naszego gospodarstwa zużywającego 40 000 kWh rocznie, przy autokonsumpcji wynoszącej 60%, obliczenia będą wyglądać tak:

40 000 kWh / (0,6 x 1000 kWh) = 40 000 / 600 = około 66,67 kWp.

Oznacza to, że aby fotowoltaika wygenerowała odpowiednią ilość prądu, gospodarstwo powinno zainstalować instalację fotowoltaiczną o mocy około 67 kWp.

Innym przykładem może być gospodarstwo, które zdecyduje się na instalację magazynu energii, co pozwoli zwiększyć autokonsumpcję do 80%. W takim przypadku moc instalacji można obliczyć w podobny sposób:

moc instalacji (kWp) = roczne zużycie energii (kWh) / (autokonsumpcja x produkcja energii z 1 kWp rocznie).

Przy 80% autokonsumpcji obliczenia będą wyglądać następująco:

40 000 kWh / (0,8 x 1000 kWh) = 40 000 / 800 = 50 kWp.

Dzięki instalacji magazynu energii, gospodarstwo może zainstalować mniejszą instalację fotowoltaiczną o mocy około 50 kWp, jednocześnie zwiększając efektywność wykorzystania wyprodukowanej energii.

Dofinansowania na fotowoltaikę dla rolnika w 2024 roku

Przejdźmy do najbardziej interesującego rolników tematu związanego z fotowoltaiką, czyli dofinansowań. Dzieje tutaj się sporo!

Dofinansowanie z programu Agroenergia dla rolników w 2024 roku

Program Agroenergia, realizowany przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW), oferuje wsparcie finansowe dla rolników na inwestycje w odnawialne źródła energii (OZE). Program ten ma na celu promowanie zrównoważonego rozwoju energetycznego na terenach rolniczych poprzez wspieranie instalacji OZE, takich jak panele fotowoltaiczne, pompy ciepła, magazyny energii oraz biogazownie.

Jakie projekty mogą otrzymać dofinansowanie?

Agroenergia oferuje wsparcie w formie dotacji do 20% kosztów kwalifikowanych dla różnych rodzajów inwestycji:

Mikroinstalacje fotowoltaiczne i wiatrowe oraz instalacje hybrydowe (Obszar I)

• Dofinansowanie obejmuje zakup i montaż instalacji fotowoltaicznych o mocy od 10 kW do 50 kW, instalacji wiatrowych o podobnej mocy oraz hybrydowych systemów łączących te technologie z pompą ciepła.
• Maksymalna wysokość dotacji wynosi 25 tys. zł na projekt.
• Wymagane jest przeprowadzenie audytu energetycznego dla instalacji hybrydowych​​​​.

Biogazownie rolnicze i elektrownie wodne (Obszar II)

• Dofinansowanie obejmuje budowę nowych biogazowni rolniczych i elektrowni wodnych o mocy do 500 kW.
• Maksymalna wysokość dotacji wynosi 20 tys. zł na projekt biogazowni i 30 tys. zł na projekt elektrowni wodnej.

Projekty te muszą przyczynić się do poprawy jakości wód, gleb oraz powietrza​​​​.

Jakie są terminy i procedury?

Wnioski można składać od 1 października 2021 roku do 30 września 2025 roku lub do wyczerpania środków. Wnioski są przyjmowane w trybie ciągłym przez Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (WFOŚiGW). Ważne jest, aby projekt nie był rozpoczęty przed złożeniem wniosku o dofinansowanie​​​​.

Wymogi formalne

Aby otrzymać dofinansowanie, rolnicy muszą spełnić określone wymogi, w tym prowadzenie działalności rolniczej na użytkach rolnych o powierzchni od 1 do 300 ha przez co najmniej rok przed złożeniem wniosku. Dofinansowane instalacje muszą być użytkowane przez minimum trzy lata od dnia zakończenia projektu i nie mogą być łączone z innymi programami wsparcia, takimi jak "Mój Prąd" czy "Czyste Powietrze"​​​​.

Mój Prąd dla rolników

Szósta edycja programu „Mój Prąd” rozpocznie się 2 września 2024 roku i potrwa do 20 grudnia 2024 roku, lub do wyczerpania dostępnych środków. Program oferuje dofinansowanie do instalacji fotowoltaicznych, magazynów energii oraz magazynów ciepła. Budżet tej edycji wynosi 400 milionów złotych.

W tej edycji szczególny nacisk położono na magazynowanie energii, co ma na celu zwiększenie efektywności energetycznej i niezależności użytkowników. Wysokość dofinansowania wynosi do 50% kosztów kwalifikowanych, z maksymalnymi kwotami 6 000 zł na mikroinstalacje fotowoltaiczne i do 16 000 zł na magazyny energii.

Program ten jest dostępny także dla rolników, pod warunkiem spełnienia wymogów systemu rozliczeń net-billing. Ostateczne zasady i szczegóły programu są już znane, pozostaje jedynie czekać na oficjalny start naboru!

Dofinansowanie z ARiMR (Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa)

Rolnicy wpisani do ewidencji producentów rolnych, którzy otrzymali jednolitą płatność obszarową w 2023 roku lub prowadzący gospodarstwa w ramach działów specjalnych produkcji rolnej, mogą ubiegać się o dofinansowanie z ARiMR na inwestycje w odnawialne źródła energii (OZE) oraz poprawę efektywności energetycznej swoich gospodarstw.

Jakie projekty mogły otrzymać dofinansowanie?

ARiMR oferowało refundację do 65% kosztów kwalifikowalnych dla trzech głównych obszarów:

• Budowa biogazowni rolniczych (Obszar A): do 1,5 mln zł.
• Zakup mikroinstalacji fotowoltaicznych (Obszar B): do 200 tys. zł.
• Poprawa efektywności energetycznej zabudowań gospodarskich (Obszar C): do 200 tys. zł.

Jakie są terminy i procedury?

Wnioski można było składać między 25 stycznia a 23 lutego 2024 roku wyłącznie przez Platformę Usług Elektronicznych ARiMR. Czekamy na informacje o kolejnych edycjach programu.

Agrofotowoltaika

Agrofotowoltaika (APV) to innowacyjna technologia, która integruje produkcję energii elektrycznej z uprawą rolną, umożliwiając jednoczesne wykorzystanie tych samych gruntów do dwóch celów.

Systemy APV składają się z paneli fotowoltaicznych umieszczonych na specjalnych konstrukcjach, które są wyższe niż standardowe instalacje. Dzięki temu rolnicy mogą uprawiać rośliny pod panelami, które zapewniają ochronę przed ekstremalnymi warunkami pogodowymi, jak np. nadmierne nasłonecznienie czy deszcz, co prowadzi do lepszego wzrostu roślin. Dodatkowo, panele zmniejszają parowanie gleby, co przyczynia się do oszczędności wody.

Jednym z głównych atutów APV jest podwójne wykorzystanie gruntów, które w tradycyjnym rolnictwie mogłyby być przeznaczone wyłącznie pod uprawy lub instalacje fotowoltaiczne. Dzięki temu możliwe jest uzyskanie większych zysków zarówno z produkcji rolnej, jak i energetycznej. Panele są specjalnie zaprojektowane, aby przepuszczać część światła, co pozwala na utrzymanie odpowiednich warunków świetlnych dla roślin. Systemy te mogą również chronić uprawy przed szkodliwymi czynnikami atmosferycznymi, co przekłada się na wyższe plony.

W Polsce, mimo rosnącego zainteresowania agrofotowoltaiką, jej rozwój napotyka na pewne przeszkody, głównie związane z regulacjami prawnymi. Obecne przepisy nie są jeszcze w pełni dostosowane do specyfiki tej technologii, co może hamować jej szerokie wdrożenie. Niemniej jednak, korzyści wynikające z zastosowania APV, takie jak poprawa efektywności użytkowania gruntów i zwiększenie odporności roślin na zmiany klimatyczne, sprawiają, że coraz więcej rolników i inwestorów jest zainteresowanych tym rozwiązaniem.

Podsumowanie

Fotowoltaika dla rolnictwa to przyszłość optymalizacji zużycia energii w gospodarstwach rolniczych. Z tego powodu zachęcamy do inwestycji w takie systemy, szczególnie z dostępnymi obecnie programami wsparcia. Instalacja fotowoltaiczna, a w szczególności z magazynem energii, zwraca się z reguły w ciągu 6-10 lat.

Jeżeli chcesz otrzymać niezobowiązującą ofertę montażu instalacji fotowoltaicznej w swoim gospodarstwie rolniczym od zaufanych firm z Twojej okolicy – serdecznie zachęcamy do wypełnienia poniższego formularza!